Windykacja wierzytelności w Niemczech
Prawnik Niemiecki Andreas Martin, Szczecin
windykacja wierzytelności w Niemczech
Wymiana gospodarcza pomiędzy Polską a Niemcami coraz bardziej się rozwija. Szczególnie w regionie zachodniopomorskim wiele polskich firm utrzymuje stosunki handlowe z partnerami w Niemczech. W konsekwencji nierzadko dochodzi też do sporów pomiędzy firmami polskimi i niemieckimi, których przedmiotem są wierzytelności. Z perspektywy polskiego przedsiębiorcy nasuwa się więc pytanie o możliwości dochodzenia roszczeń od firmy niemieckiej. Odpowiedź na to pytanie zostanie udzielona w dalszej części.
1. Możliwość zawarcia ugody pozasądowej
Sensownym rozwiązaniem jest zawsze porozumienie się ze stroną przeciwną, co istotne jest głównie wtedy, gdy współpraca ma być kontynuowana. Szczególnie w Niemczech adwokatom często zleca się wynegocjowanie ze stroną przeciwną polubownego rozwiązania przy jednoczesnej kontynuacji stosunków handlowych. Rozwiązanie takie jest korzystne także ze względu na oszczędność kosztów procesowych i kosztów obsługi adwokackiej. Jeżeli strony zdołają się porozumieć, winno to być zawsze udokumentowane w formie pisemnej.
2. Postępowanie nakazowe w Niemczech
Jeżeli pozasądowe porozumienie się stron okaże się niemożliwe, wówczas polski przedsiębiorca może z reguły wszcząć w Niemczech tzw. postępowanie nakazowe. Wymogiem warunkującym jego wszczęcie jest właściwość niemieckiego sądu, dzięki czemu w razie niepowodzenia postępowania nakazowego sądem właściwym w sporze będzie sąd niemiecki. W przypadku podmiotów zagranicznych właściwym organem w Niemczech jest centralny sąd nakazowy. Jest nim Sąd Rejonowy dla dzielnicy Berlin-Schöneberg. Tam też na specjalnym druku należy złożyć wniosek o wszczęcie postępowania. Postępowanie nakazowe trwa około 3 miesięcy. Strona przeciwna może zablokować postępowanie, na przykład odwołując się od nakazu zapłaty. Odwołanie nie wymaga uzasadnienia. Wniesienie odwołania powoduje zakończenie postępowania nakazowego. Z tego względu postępowanie nakazowe ma sens jedynie wówczas, gdy można oczekiwać, iż strona przeciwna nie wniesie środka zaskarżenia. Jeżeli nie zostanie zastosowany środek zaskarżenia, polski przedsiębiorca po zamknięciu postępowania nakazowego uzyskuje tytuł wykonawczy (decyzję wykonawczą), na podstawie której może przeprowadzić egzekucję w Niemczech. Zaletą postępowania nakazowego jest to, iż trwa ono krócej niż zwykłe postępowanie z powództwa wszczęte w Niemczech oraz wiąże się z niższymi kosztami.
3. Postępowanie z powództwa w Niemczech
Czasami pozwu nie da się uniknąć. Przed złożeniem pozwu należy jednak dokładnie wyjaśnić kwestię właściwości sądów niemieckich, gdyż często popełniane są błędy w tym zakresie. W normalnej sytuacji kwestię międzynarodowej właściwości sądów w sprawach cywilnych i handlowych w obrocie prawnym pomiędzy Polską a RFN reguluje Rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001. Właściwość sądu firmy mogą również uzgodnić pomiędzy sobą. Następnym krokiem będzie wówczas ustalenie, jakie prawo ma zastosowanie, co jest zadaniem adwokata. Oprócz przepisów prawa polskiego i niemieckiego obowiązuje wiele odrębnych przepisów europejskich i międzynarodowych. Należałoby tu wymienić przede wszystkim Konwencję Wiedeńską (CISG) regulującą kwestie dotyczące umów sprzedaży oraz Konwencję CMR regulującą umowy przewozowe. Postępowanie wszczęte z powództwa wiąże się z nieco wyższymi kosztami, niż postępowanie nakazowe. Wysokość kosztów sądowych i adwokackich zależy o tego, o jaką kwotę chodzi, czyli od wartości przedmiotu sporu. Istotnym jest fakt, iż w Niemczech działa ustawa regulująca wysokość honorariów, zgodnie z którą stawki pobierane przez niemieckich adwokatów nie mogą być niższe od ustawowych opłat pobieranych w postępowaniu sądowym. Czas trwania postępowania trudno jest z góry określić, ponieważ zależy to w dużym stopniu od konkretnego przypadku. Zwykle jednak postępowanie wszczęte z powództwa trwa dłużej niż postępowanie nakazowe. Wszystkie koszty sporu ponosi zwykle strona, na której niekorzyść spór rozstrzygnięto. Do tego dochodzą również koszty obsługi adwokackiej oraz koszty sądowe. Sąd zapomina często o powołaniu tłumacza na rozprawę ustną, a należy o tym pamiętać. Wnosząc pozew polski przedsiębiorca jest bezwzględnie zobowiązany wyznaczyć pełnomocnika do odbioru doręczeń w Niemczech. Osobą taką może być także adwokat. Mimo, iż przed niemieckimi sądami rejonowymi, które orzekają w sporach o wartości poniżej 5.000,00 euro, nie obowiązuje przymus adwokacki, wskazanym jest korzystanie z pomocy prawnej.
4. Egzekucja w Niemczech
Należy odróżnić sytuację, w której powstał niemiecki tytuł wykonawczy, od takiej, w której egzekucja ma się odbyć np. na podstawie tytułu polskiego.
a. Egzekucja na podstawie niemieckiego tytułu wykonawczego
Jeżeli w Niemczech przeprowadzono z pozytywnym skutkiem postępowanie nakazowe bądź postępowania z powództwa, egzekucja może się odbyć bez problemu, ponieważ istnieje niemiecki tytuł wykonawczy. Tak samo jak w Polsce, również w Niemczech działają komornicy sądowi, którzy w imieniu przedsiębiorcy mogą dokonać zajęcia składników majątku. Wysokość opłat pobieranych przez komorników sądowych reguluje regulamin opłat, a komornikowi nie przysługuje procentowy udział w kwocie uzyskanej w wyniku egzekucji. Zasadniczo można stwierdzić, iż koszty egzekucji w Niemczech są niższe niż w Polsce.
b. Egzekucja na podstawie polskiego tytułu wykonawczego
Jeżeli nie istnieje niemiecki tytuł wykonawczy, lecz np. wydano orzeczenie w Polsce, polski przedsiębiorca może również na tej podstawie przeprowadzić egzekucję w Niemczech. Jej warunkiem jest jednak uzyskanie przez przedsiębiorcę w niemieckim sądzie właściwym dla siedziby dłużnika, czyli przedsiębiorcy niemieckiego, tzw. niemieckiej klauzuli wykonawczej (art. 38 Rozporządzenia RAdy (WE) nr 44/2002). Orzeczenie należy złożyć w oryginale wraz z tłumaczeniem oraz zaświadczeniem z polskiego sądu potwierdzającym prawidłowe przeprowadzenie postępowania w Polsce (zaświadczenie o którym mowa w Załączniku V do Rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001). Po uzyskaniu ww. klauzuli polski tytuł wykonawczy uprawnia do prowadzenia egzekucji w Niemczech.
5. Wskazówki w zakresie bezpieczeństwa umów zawieranych z przedsiębiorcami w Niemczech
Przed zawarciem umowy należy zasięgnąć informacji w zakresie płynności finansowej niemieckiego kontrahenta. Informacji tego rodzaju udziela szereg firm, np. Creditreform (www.creditreform.de) lub Bürgel (www.buergel.de). Ponadto umowę powinien sporządzić prawnik. Umowa powinna zawsze określać właściwość sądu i prawo stosowane w przypadku sporów oraz regulować kwestię gwarancji płatniczych (np. poręczeń), płatności częściowych za określone etapy usługi, dokładne terminy zapadalności należności, wysokość kar umownych w przypadku zwłoki oraz możliwości rozwiązania umowy.
6. Uwaga na przedawnienie wierzytelności z końcem roku!
W Niemczech zwykły okres przedawnienia wierzytelności wynosi 3 lata. Okres przedawnienia zasadniczo rozpoczyna się i upływa z końcem roku. Dlatego należy pamiętać o tym, iż z końcem roku, a w tym przypadku z dniem 31.12.2007 r., stare wierzytelności ulegają przedawnieniu. W przypadku należności prawa handlowego przedawnienie może nastąpić nawet 14 grudnia 2007 r. Wiąże się to ze skomplikowanymi regulacjami przejściowymi, gdyż kilka lat temu w Niemczech zreformowano przepisy dotyczące przedawnienia wierzytelności. Biegu okresu przedawnienia nie można przerwać ani wstrzymać zwykłym wezwaniem do zapłaty. Zasadniczo konieczne jest wniesienie pozwu bądź wszczęcie postępowania nakazowego. Jednak ze względu na liczne przepisy specjalne (regulacje przejściowe), które w odmienny sposób regulują zarówno zakończenie okresu przedawnienia jak i jego długość, zaleca się skorzystanie z usług niemieckiego prawnika, który sprawdzi, czy istnieje niebezpieczeństwo przedawnienia oraz podejmie stosowne kroki.
Prawnik Niemiecki
Andreas Martin
Al. Wojska Polskiego 5/1
70- 470 Szczecin
tel. 091 814 25 00
fax 091 814 25 04
|
